Trang nhà | Diễn đàn | Thơ văn Phiếm luận | Dịch thuật Phê bình
American Foreign Policy
Chương 1: Định nghĩa các vấn đề của chính sách đối ngoại
Hoa Kỳ
Bên giòng thời sự:
Afghanistan
American Foreign Policy
Chương 1: Định nghĩa các vấn đề của chính sách đối ngoại
Hoa Kỳ
Bên giòng thời sự:
Afghanistan
“ Chúng ta không
có một giải pháp chống lại bọn khủng bố Al Queda bởi vì chúng ta đã không có giải pháp đối với Afghanistan. Chúng
ta đã không thể tiếp cận Afghanistan vì chúng ta đã không giải pháp đối với Pakistan. Và chúng
ta sẽ chẳng có chính sách gì cả cho tới khi chúng ta đi đúng hướng.” Đó là lời giải thích của cố
vấn an ninh quốc gia Condoleezza Rice về
vấn đề nạn khủng bố mà chính quyền G. W
Bush cần nối kết lại trước mặt uỷ ban trách nhiệm vụ khủng bố 9/11 vào tháng Năm 2004.
V ề mặt chiến
thuật, chính quyền Bush đã giải quyết vấn đề nan giải này qua việc kết bạn đồng
minh với Pakistan, lật đổ chế độ Taliban Afghan và tìm cách loại trừ bọn đầu não Al Qaeda và hang ổ của chúng. Ở mức độ
chiến lược, chính quyền Bush đáp ứng bằng
việc tuyên chiến với khủng bố và đưa ra lý thuyết Bush.
Nhu cầu tìm ra câu trả lời cho vấn đề Afgfhanistan
nhanh chóng đối diện tân chính quyền Obama.
Vào tháng Chín 2009, nhận định rằng tình thế có vẻ như thất bại, tướng Stanley McChrystal đã yêu cầu gia tăng
thêm quân số Hoa Kỳ tại Afghanistan . Thách
đố đầu tiên mà Obama đối diện để trả lời
cho lời yêu cầu trên là việc khẳng định xem
họ đang chiến đấu cho loại chiến tranh nào. Một ban nghiên cứu do Obama uỷ thác đã tìm thấy không
phải một mà có tới mười cuộc chiến
Afghan khác nhau. Về phía Hoa Kỳ, đó là
một cuộc chiến quy ước, một cuộc chiến bí
mật dạng bán quân sự do CIA hành động, một
cuộc chiến của lực lượng mũ xanh và các
chỉ huy lưc lượng đặc biệt để truy lùng các mục tiêu tối cao và các cuộc hành quân cùng với trang
bị quân dụng và huấn luyện nhân sự. Về phía Afghanistan, đó là những cuộc chiến
riêng rẽ từ phía quân đội, cảnh sát và của hội đồng an ninh quốc gia.
Thách đố thứ hai
là việc xem xét các mục tiêu của Mỹ tại Afghanistan. Trong số các mục tiêu đó là việc xâu xé Taliban,
đánh bại và diệt trừ chúng. Trở ngại cho
việc hoàn thành bất cứ mục tiêu nào trong các mục tiêu trên là nhu cầu cần vượt qua các khó khăn cả về quân sự lẫn dân sự. Để giải quyết vấn đề
quân sự thì cần gởi thêm 30,000 quân đến Afghanistan. Vấn đề không liên quan đến quân sự cũng rất
quan trọng nhưng lại thiếu một đáp ứng rõ ràng. Việc tham nhũng cần phải được
ngăn chặn nếu chính quyền Afghan muốn thi hành nhiệm vụ một cách hữu hiệu và được
dân chúng công nhận hợp pháp. Việc sản xuất á phiện phải được giảm thiểu vì nó
không chỉ gây ra việc chính quyền tham ô mà còn là nguồn cung cấp tiền tài cho
bọn Taliban. Còn nữa, cần phải làm một điều gì đó đối với Pakistan. Trong khi công
luận chú tâm đến những nơi ẩn nấp của
Taliban và Al Qaeda ở các vùng dọc biên giới Pakistan-Afghanistan, sự thực các vấn
đề còn sâu xa hơn thế. Một trợ lý của Obama đã ám chỉ đó là “vùng nguy hiểm nhất
trên thế giới hôm nay, nơi hội tụ mọi ác
mộng của thế kỷ 21.”
Các vấn đề này rồi
lại nối tiếp với một vấn đề khó khăn hơn nữa, đó là làm sao thoát ra khỏi cuộc
chiến? Vào tháng Năm 2014, Obama tuyên bố 10,000 quân cuối cùng sẽ rời Afghanistan vào năm 2016. Con đường đưa tới
quyết định này quả không dễ. Vào năm 2010 Obama đã tuyên bố sẽ rút quâm trong
tháng Bảy 2011. Một tháng trước khi diễn tiến đó bắt đầu, tổng thống đã tuyên bố
rằng trách nhiệm an ninh sẽ được trao lại cho phía chính quyền Afghanistan vào
năm 2014. Việc này được tái xác định
trong năm 2012 rằng việc rút hết lực lượng quân sự ra khỏi Afghanistan sẽ hoàn
thành vào cuối năm 2014. Các cuộc thương lượng kéo dài sau đó với tổng thống
Afghan Hamid Karzai với sự đồng ý về an ninh lâu dài trong điều kiện viện trợ
quốc tế vẫn tiếp tục và một số lực lượng quân chiến đấu sẽ ở lại tới năm 2024.
Các thoả thuận đã
hoàn tất vào tháng 11 2013 và hầu như gặp phải vấn đề nghiêm trọng ngay tức khắc.
Vị trí quân sự của Hoa Kỳ, với sự hậu
thuẫn của bộ ngoại giao và cơ quan tình báo, đã tự hỏi quân số 10,000 lính chiến
đấu nên ở lại hay nên rút hết về nước? Chính quyền trước đó đã cứu xét tới việc
chỉ giữ lại khoảng 6000 quân. Về phía
Afghan, Karzai đưa ra những yêu cầu mới. Đòi hỏi của ông thật khó đáp ứng đến nỗi
vào tháng Hai 2014, Obama chỉ thị bắt đầu kế hoạch hoàn toàn rút hết 37.000 quân hiện còn trú đóng trên đất Afghanistan. Dù có
hay không có mặt của quân đội Mỹ thì tương
lai của Afghan cũng không rõ ràng. Một phúc trình của tình báo năm 2013 tiên liệu
rằng, cho dù có một số quân ở lại, hầu hết các thành quả đạt được trong chiến
tranh sẽ bị xoi mòn đáng kể vào năm 2017. Một cuộc rút quân toàn diện sẽ làm
cho Afghanistan rơi nhanh đến hỗn loạn.
Chính sách đối
ngoại là một phương cách hoạt động của chính quyền được kiến tạo để đạt được mục
đích. Bởi thế, như những phát biểu của bà Rice nêu bật lên và cũng như những cố
gắng của chính quyền Obama cố gắng chấm dứt cuộc chiến ở Afghanistan, có rất
nhiều thứ liên quan đến việc xây dựng một chính sách đối ngoại hơn là việc chọn
lựa một phương cách giải quyết đã có sẵn trên kệ. Một loạt các lựa chọn khó khăn và có sự kết nối
tương tác cần được thực hiện trong các điều kiện về th ông tin không chắc chắn
và chưa hoàn bị. Trong chương này, chúng ta sẽ xen xét đến 6 vấn đề trọng yếu
trong việc xây dựng một chính sách đối
ngoại. Vấn đề phải được vạch ra, phải có nhiều sự chọn lựa, phí tổn phải được dự
liệu, sự hỗ trợ của công luận phải được tạo dựng, kế hoạch hành động phải được phác
hoạ và kết quả phải được đánh giá.
Chúng ta bắt đầu
lối suy luận bao quát của chúng ta về chính sách đối ngoại bằng việc giới thiệu một cuộc tranh luận rằng
một thuyết lý Obama có thực sự hiện hữu hay không. Sau đó, chúng ta sẽ tiếp cận tới những thách thức về việc xây dựng một chính sách
đối ngoại và xem xét 6 vấn đề trên một cách chi tiết hơn. Từ đó,chúng ta sẽ
quay trở lại những chi tiết của các thuyết lý về chính sách đối ngoại của một số
tổng thống khác.
